Dobre łóżko

Moda na łóżka wprowadzona przez Francję okresu Absolutyzmu roz­powvcchniła się na dworach monarszych w wielu państwach euro­pejskich. Stamtąd też wiodły swój rodowód wspaniałe niemieckie ło­ża paradne z bogatą rzeźbą i skle­pione baldachimami z tkanin na niewidocznych stelażach.

Inaczej wyglądały niemieckie łóż­ka mieszczańskie. Zachowały one w czasach baroku ulubioną od re­nesansu formę z baldachimem, wspartym na spiralnie skręconych kolumienkach. Płaszczyzny drewna ozdabiano motywami geome­trycznymi, obwiedzionymi niekie­dy listwami o falistym, tzw. ondu­lowanym profilu. Motyw spiralnie kręconych kolumn najczęściej wy-stępował w łóżkach hiszpańskich, wykonanych zresztą niemal w ca­łości z elementów toczonych. Łóżka te, zwieńczone tkanino-wym baldachimem i toczonymi sterczynkami, partie wezgłowia i przyczółka miały również złożone z kręconych spiralnie wysmukłych balasów, wzbogaconych przez al­ternację toczonych wisiorków drewnianych i sterczyn.

Niderlandy pozostały w czasach baroku wierne swej tradycji. O wyglądzie łoża i jego usytuowaniu w mieszkaniu zadecydował tam zapewne stosunkowo surowszy klimat. Zamiłowanie do wykłada­nia ścian boazeriami odegrało za­sadniczą rolę przy kształtowaniu formy łoża, całkowicie „wtopio­nego" w ścianę, zamykanego drzwiami, podobnie jak sąsiadujące z nim szafki. Takie „boaze­ryjne" wnętrze jest uwidocznione na ówczesnym sztychu ze zbiorów graficznych A. Bertarellego.

Kon­tynuacją tradycji z poprzedniej epoki są również łoża typu lit de coin (np. z Rijksmuseum w Amsterdamie) tworzące całą architekturę narożnika pokoju, z wysoką skrzynią pościelową i bal­dachimem wspartym na jednej kolumnie. Łóżko zaś, pochodzące z domu Rubensa z 1640 r. przedstawia typ lit de coin, choć w pomieszczeniu, gdzie jest obecnie eksponowane, nie ma boazerii. Jest ono całe zabudowane, a archi­tektoniczny baldachim wspiera się na przedłużeniach ścianek wez­głowia i przyczółka. Jego dekora­cję tworzą masywne balasy z ar­kadą pod baldachimem.